NE ZAMAN OTİZMDEN ŞÜPHELENİLMELİ?

07/10/2024 Hit: 268

NE ZAMAN OTİZMDEN ŞÜPHELENİLMELİ?

Otizmden şüphelenilmesi için bazı belirgin davranışsal ve gelişimsel işaretler gözlemlenebilir. Genellikle 2-3 yaş civarında otizm belirtileri daha net bir şekilde fark edilir, ancak bazı işaretler daha erken yaşlarda da gözlemlenebilir. Ebeveynlerin, bakıcıların ve uzmanların dikkat etmesi gereken gelişimsel belirtiler şunlardır:

1. Sosyal İletişim ve Etkileşimde Gecikmeler

Göz Teması Kurmama: Bebeğiniz 6 ay ve sonrasında göz teması kurmuyorsa, etrafındaki kişilere ilgisizse.
Tepkilerde Azalma: İsmi çağrıldığında tepki vermiyor, seslere karşı çok az ilgi gösteriyorsa veya hiç ilgilenmiyorsa.
Yüz İfadelerine Yanıt Vermeme: Gülümsemeye veya başka kişilerin yüz ifadelerine karşılık vermiyorsa (özellikle 9 aylık ve sonrasında).
Sosyal Oyunlara Katılmama: 12 aylıkken 'ce-e' gibi sosyal oyunlar oynamaya ilgi göstermiyorsa.
Başkalarıyla Oynamama: 18-24 aylık olduğunda diğer çocuklarla oyun oynamaktan veya etkileşimde bulunmaktan kaçınıyorsa.
Empati Eksikliği: Başkalarının duygularını anlamakta ve onlara tepki vermekte zorlanıyorsa.

2. Dil ve İletişim Gelişiminde Gecikmeler

Bebekken Babalama Yapmama: 12 aylıkken ses çıkarma veya babalama gibi ses oyunları yapmıyorsa.
Konuşmada Gecikme: 16 aylıkken anlamlı kelimeler kullanmaya başlamadıysa, 24 aylık olduğunda ise iki kelimelik anlamlı cümleler kurmuyorsa (örneğin "su ver" gibi).
Tekrarlayan Konuşma: Çocuğunuzun aynı kelimeleri veya cümleleri sürekli tekrar etmesi (ekolali).
Sözel Olmayan İletişimde Zayıflık: Jest ve mimikler kullanmıyor, işaret dili veya vücut diliyle iletişim kurmuyor olabilir (örneğin bir şeyi istediğinde işaret etmemek).

3. Tekrarlayan Davranışlar ve İlgi Alanları

Tekrarlayan Hareketler: El çırpma, sallanma, dönme gibi sürekli tekrarlanan hareketler.
Katı Rutinlere Bağlılık: Günlük rutinlerde küçük bir değişiklik olduğunda aşırı derecede huzursuz olma (örneğin aynı yoldan gitme, yemeklerin aynı sırada verilmesi).
Aşırı ve Sınırlı İlgi Alanları: Belli bir nesneye veya konuya aşırı derecede odaklanma (örneğin sürekli arabalarla ilgilenme, dönen objelere yoğun ilgi).
Duyusal Hassasiyetler: Seslere, dokunmaya, tatlara, kokulara veya ışığa aşırı duyarlılık gösterme ya da tam tersi, duyusal uyaranlara karşı kayıtsız kalma (örneğin yüksek seslerden korkma veya acıya tepki vermeme).

4. Oyun ve Taklit Becerilerinde Zayıflık

Sembolik Oyun Oynamama: 18 aylık ve sonrasında sembolik oyun (örneğin oyuncak bir telefonu gerçekmiş gibi kullanma) oynamıyorsa.
Taklit Etmeme: Başka kişilerin yaptığı hareketleri veya davranışları taklit etmiyorsa (örneğin el sallama, mimikleri kopyalama).

5. Fiziksel ve Motor Beceriler

Otizmli çocukların çoğu fiziksel olarak normal gelişim gösterebilir. Ancak bazı çocuklarda ince motor becerilerde (örneğin kalem tutma, küçük nesneleri yakalama) veya kaba motor becerilerde (örneğin koşma, zıplama) gecikmeler görülebilir.

6. Regresyon (Gelişimde Gerileme)

Bazı çocuklar, gelişimsel olarak normal bir şekilde ilerledikten sonra belirgin bir gerileme gösterebilir. Bu gerileme, özellikle dil ve sosyal becerilerde olur. Çocuğunuz daha önce konuşmaya başlamışsa ve birdenbire konuşmayı bırakmışsa, daha önce oynadığı oyunlardan ve etkileşimlerden geri çekiliyorsa, otizm açısından bir uzman değerlendirmesi önerilir.

Ne Zaman Profesyonel Yardım Almalısınız?

Çocuğunuz yukarıdaki belirtilerden birkaçını gösteriyorsa.
Çocuğunuzun dil gelişimi, sosyal etkileşimleri veya oyun becerilerinde beklenen gelişim düzeyine ulaşmadığını fark ediyorsanız.
Çocuğunuzun gelişiminde belirgin bir gerileme (regresyon) fark ediyorsanız.

Erken teşhis ve müdahale, otizmli bireylerin sosyal, iletişim ve bilişsel becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Ebeveynler, çocuğun gelişimindeki endişelerini bir pediatriste veya gelişimsel bir uzmana bildirerek değerlendirme sürecine başlamalıdır. Gelişim taramaları ve daha ayrıntılı teşhisler, uzman bir ekip tarafından yapılır ve çocuğa özel bir müdahale programı oluşturulabilir.